Informacja jakoby dziś głosowano nad raportem Lunacek okazała się nieprawdziwa. Pomimo to, że nad tzw. raportem Lunacek nie głosowano to przyjęto projekt zastępujący tę rezolucję, złożony w imieniu pięciu frakcji politycznych Parlamentu Europejskiego. W imieniu grupy Zielonych podpisała się też pod nim Ulrike Lunacek z Austrii.
Przyjęta rezolucja jest bardzo podobna do tzw. raportu Lunacek. Autorzy dokumentu apelują do Komisji Europejskiej o zainteresowanie się sprawą tzw. dyskryminacji praw podstawowych lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transseksualnych i interseksualnych (LGBTI).
Oto nowy raport:
</DocRef><DocAmend>Projekt rezolucji (art. 157 ust. 4 Regulaminu) w celu zastąpienia projektu rezolucji nieustawodawczej A7-0009/2014 (raportu Lunacek)</DocAmend>
<Article>Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie unijnego planu przeciwdziałania homofobii i dyskryminacji ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową</Article>
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej,
– uwzględniając art. 8 i 10 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, a w szczególności jej art. 21,
– uwzględniając Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
– uwzględniając zalecenie CM/Rec(2010)5 Komitetu Ministrów Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie środków zwalczania dyskryminacji ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową, przyjęte dnia 31 marca 2010 r.,
– uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Strategia skutecznego wprowadzania w życie Karty praw podstawowych przez Unię Europejską” (COM(2010)0573),
– uwzględniając sprawozdanie Komisji ze stosowania Karty praw podstawowych UE za 2012 r. (COM(2013)0271) oraz towarzyszące mu dokumenty robocze,
– uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Rady w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania osób bez względu na religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną (COM(2008)0426) oraz stanowisko Parlamentu w tej sprawie z dnia 2 kwietnia 2009 r.[1],
– uwzględniając wytyczne na rzecz promowania i ochrony wszystkich praw człowieka przysługujących lesbijkom, gejom, osobom biseksualnym, transpłciowym i interseksualnym (LGBTI) przyjęte przez Radę Unii Europejskiej na posiedzeniu w dniu 24 czerwca 2013 r.,
– uwzględniając sprawozdanie Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej z listopada 2010 r. zatytułowane „Homofobia, transfobia i dyskryminacja ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową”,
– uwzględniając wyniki badania przeprowadzonego przez Agencję Praw Podstawowych (FRA) Unii Europejskiej dotyczącego lesbijek, gejów, osób biseksualnych i transpłciowych w Unii Europejskiej, opublikowanego w dniu 17 maja 2013 r.,
– uwzględniając opinię FRA z dnia 1 października 2013 r. w sprawie stanu równości w Unii Europejskiej w 10 lat po pierwotnym wprowadzeniu w życie dyrektyw równościowych,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 maja 2012 r. w sprawie zwalczania homofobii w Europie[2],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie stanu praw podstawowych w Unii Europejskiej (2010–2011)[3],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie zaostrzenia walki z rasizmem, ksenofobią i przestępstwami popełnianymi z nienawiści[4],
– uwzględniając art. 157 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że Unia Europejska opiera się na takich wartościach jak poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności, jak również poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości;
B. mając na uwadze, że przy określaniu i realizacji swoich polityk i działań Unia Europejska dąży do zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną;
C. mając na uwadze, że w czerwcu 2013 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła zdecydowane wytyczne na rzecz promowania i ochrony poza Unią Europejską wszystkich praw człowieka przysługujących osobom LGBTI oraz że powinna dopilnować, aby prawa te były skutecznie chronione wewnątrz UE;
D. mając na uwadze, że Unia Europejska koordynuje już swoje działanie poprzez kompleksowe polityki: w dziedzinie równouprawnienia i niedyskryminacji za pośrednictwem „Ramowej strategii dotyczącej niedyskryminacji i równych szans dla wszystkich”, w dziedzinie równouprawnienia płci za pośrednictwem „Strategii na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010 – 2015”, w dziedzinie niepełnosprawności za pośrednictwem „Europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności 2010 – 2020” oraz w dziedzinie równości Romów za pośrednictwem „Unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów do 2020 r.”;
E. mając na uwadze, że w swojej strategii skutecznego wprowadzania w życie Karty praw podstawowych przez Unię Europejską Komisja uznała konieczność rozwijania konkretnych polityk dotyczących poszczególnych praw podstawowych w oparciu o traktaty;
F. mając na uwadze, że w badaniu UE z 2013 r. dotyczącym osób LGBT, Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) ustaliła, że w UE w roku poprzedzającym badanie jeden na dwóch respondentów z grupy LGBT czuł się dyskryminowany lub nękany ze względu na orientację seksualną, jeden na trzech był dyskryminowany przy dostępie do towarów lub usług, jeden na czterech był obiektem fizycznej napaści, a jeden na pięciu był dyskryminowany w zakresie zatrudnienia lub wykonywania zawodu;
G. mając na uwadze, że FRA zaleciła UE i państwom członkowskim opracowanie planów działania promujących szacunek do osób LGBT oraz ochronę ich praw podstawowych;
H. mając na uwadze, że w maju 2013 r. jedenastu ministrów ds. równości[5] wezwało Komisję do opracowania kompleksowej polityki UE na rzecz równości osób LGBT oraz że dziesięć państw członkowskich[6] przyjęło już lub omawia obecnie podobne polityki na szczeblu krajowym i regionalnym;
I. mając na uwadze, że Parlament Europejski wnioskował już dziesięciokrotnie o przyjęcie kompleksowego unijnego instrumentu politycznego na rzecz równości na gruncie orientacji seksualnej i tożsamości płciowej;
Uwagi ogólne
1. zdecydowanie potępia wszelką dyskryminację ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową oraz zdecydowanie ubolewa nad tym, że prawa podstawowe lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych i interseksualnych (LGBTI) nie są jeszcze zawsze w pełni przestrzegane w Unii Europejskiej;
2. jest przekonany, że Unia Europejska nie posiada aktualnie kompleksowej polityki ochrony praw podstawowych osób LGBTI;
3. uznaje wspólną odpowiedzialność Komisji i państw członkowskich za ochronę praw podstawowych; wzywa Komisję do wykorzystania swoich kompetencji w najszerszym możliwym zakresie, w tym poprzez wspieranie wymiany dobrych praktyk pomiędzy państwami członkowskimi; wzywa państwa członkowskie do wypełnienia swoich obowiązków wynikających z unijnych przepisów oraz z zalecenia Rady Europy w sprawie środków zwalczania dyskryminacji ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową;
Treść harmonogramu
4. wzywa Komisję, państwa członkowskie oraz odpowiednie agencje do podjęcia współpracy w sprawie kompleksowej polityki ochrony praw podstawowych osób LGBTI w perspektywie wieloletniej, tj. do opracowania harmonogramu, strategii lub planu działania obejmujących tematy i cele określone poniżej;
A. Działania horyzontalne w celu wdrożenia harmonogramu
(i) Komisja powinna działać na rzecz zabezpieczenia istniejących praw we wszystkich swoich pracach i we wszystkich dziedzinach wchodzących w zakres jej kompetencji poprzez włączanie spraw związanych z prawami podstawowymi osób LGBTI w główny nurt wszystkich swoich odnośnych prac – na przykład przy opracowywaniu projektów przyszłych polityk i wniosków lub monitorowaniu wdrożenia unijnych przepisów;
(ii) Komisja powinna wspierać, koordynować i monitorować wymianę dobrych praktyk pomiędzy państwami członkowskimi za pomocą otwartej metody koordynacji;
(iii) odpowiednie agencje Unii Europejskiej, w tym Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA), Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE), Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound), Europejskie Kolegium Policyjne (CEPOL), Zespół ds. Współpracy Sądowej w Unii Europejskiej (Eurojust), Europejska Sieć Sądowa (EJN) oraz Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO), powinny włączyć sprawy związane z orientacją seksualną oraz tożsamością płciową w główny nurt swojej pracy oraz w dalszym ciągu zapewniać Komisji i państwom członkowskim oparte na dowodach porady dotyczące praw podstawowych osób LGBTI;
(iv) należy zachęcać Komisję i państwa członkowskie, wraz z odpowiednimi agencjami oraz Eurostatem, do regularnego gromadzenia odpowiednich i porównywalnych danych dotyczących sytuacji osób LGBTI w UE, przy jednoczesnym przestrzeganiu w pełni unijnych przepisów dotyczących ochrony danych;
(v) wraz z odpowiednimi agencjami Komisja i państwa członkowskie powinny zachęcać do szkolenia i budowania potencjału krajowych organów ds. równości, krajowych instytucji zajmujących się prawami człowieka oraz innych organizacji, którym powierzono zadanie promowania i ochrony praw podstawowych osób LGBTI;
(vi) wraz z odpowiednimi agencjami Komisja i państwa członkowskie powinny starać się uświadamiać obywatelom prawa osób LGBTI;
B. Ogólne postanowienia w dziedzinie niedyskryminacji
(i) państwa członkowskie powinny dokonać konsolidacji istniejących unijnych ram prawnych poprzez podejmowanie działań na rzecz przyjęcia proponowanej dyrektywy w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania osób bez względu na religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, w tym poprzez wyjaśnienie zakresu stosowania jej przepisów oraz związanych z tym kosztów;
(ii) Komisja, państwa członkowskie i odpowiednie agencje powinny zwracać szczególną uwagę na doświadczenia lesbijek związane z dyskryminacją i przemocą z wielu przyczyn jednocześnie (zarówno na tle płci, jak i orientacji seksualnej) oraz powinny odpowiednio nakreślać i realizować strategie walki z dyskryminacją;
C. Niedyskryminacja w zatrudnieniu
(i) Komisja powinna zwrócić szczególną uwagę na kwestię orientacji seksualnej podczas monitorowania procesu wdrażania dyrektywy 2000/78/WE ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy[7] oraz na kwestię tożsamości płciowej podczas monitorowania procesu wdrażania dyrektywy 2006/54/WE w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy[8];
(ii) wraz z odpowiednimi agencjami Komisja powinna wydać wytyczne zawierające doprecyzowanie, że osoby transpłciowe i interseksualne objęte są terminem „płeć” w dyrektywie 2006/54/WE w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy;
(iii) należy zachęcać organy ds. równości, aby informowały osoby LBGTI, a także związki zawodowe i organizacje pracodawców, o przysługujących im prawach;
D. Niedyskryminacja w edukacji
(i) Komisja powinna wspierać równość i niedyskryminację ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową we wszystkich swoich programach dla młodzieży i programach edukacyjnych;
(ii) Komisja powinna ułatwiać wymianę dobrych praktyk wśród państw członkowskich w dziedzinie kształcenia formalnego, w tym materiałów dydaktycznych, strategii na rzecz przeciwdziałania nękaniu i dyskryminacji, poprzez wykorzystanie niewiążącej otwartej metody koordynacji;
(iii) Komisja powinna ułatwiać wymianę między państwami członkowskimi dobrych praktyk z ich sektorów młodzieżowego i edukacyjnego, w tym praktyk dotyczących ochrony socjalnej młodzieży i pracy społecznej, poprzez wykorzystanie niewiążącej otwartej metody koordynacji;
E. Niedyskryminacja w ochronie zdrowia
(i) Komisja powinna umieścić obawy zdrowotne osób LGBTI w ramach odpowiednich szerszych strategicznych polityk zdrowotnych, obejmujących dostęp do opieki zdrowotnej, równość w kwestiach zdrowotnych oraz globalny głos UE w kwestiach dotyczących zdrowia;
(ii) Komisja powinna kontynuować działania podejmowane w ramach Światowej Organizacji Zdrowia na rzecz usunięcia zaburzeń tożsamości płciowej z listy zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania oraz zapewnienia stworzenia nowej klasyfikacji wolnej od ich patologizowania podczas negocjacji w sprawie 11. wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11);
(iii) Komisja powinna wspierać państwa członkowskie w zakresie szkolenia pracowników służby zdrowia;
(iv) Komisja i państwa członkowskie powinny przeprowadzić badania naukowe dotyczące problemów zdrowotnych charakterystycznych dla osób LGBTI;
(v) państwa członkowskie powinny uwzględniać osoby LGBTI w ramach krajowych planów i polityk zdrowotnych, tak aby w programach nauczania, politykach zdrowotnych i badaniach stanu zdrowia brano pod uwagę szczególne problemy zdrowotne osób LGBTI;
(vi) państwa członkowskie powinny wprowadzić procedury dotyczące prawnego uznawania płci lub dokonać ich przeglądu, tak aby w pełni przestrzegano praw osób transpłciowych do poszanowania godności i nietykalności cielesnej;
F. Niedyskryminacja w dostępie do towarów i usług
(i) Komisja powinna zwrócić szczególną uwagę na kwestię dostępu osób transpłciowych do dóbr i usług podczas monitorowania procesu wdrażania dyrektywy 2004/113/WE wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług[9];
G. Działanie dotyczące osób transpłciowych i interseksualnych
(i) Komisja powinna dopilnować, aby tożsamość płciowa figurowała pośród zakazanych powodów dyskryminacji we wszelkim przyszłym ustawodawstwie dotyczącym równości, w tym w wersjach przekształconych;
(ii) Komisja powinna włączać specyficzne kwestie dotyczące osób transpłciowych i interseksualnych do głównego nurtu wszystkich stosownych polityk unijnych, naśladując w ten sposób podejście przyjęte w ramach strategii na rzecz równości płci;
(iii) państwa członkowskie powinny dopilnować, aby organy ds. równości były informowane i szkolone w dziedzinie praw i szczególnych zagadnień dotyczących osób transpłciowych i interseksualnych;
(iv) Komisja, państwa członkowskie i odpowiednie agencje powinny zająć się problemem obecnego braku wiedzy badań i właściwych przepisów w dziedzinie praw człowieka osób transpłciowych;
H. Obywatelstwo, rodziny i swobodny przepływ
(i) Komisja powinna opracować wytyczne w celu dopilnowania, aby wprowadzone zostały w życie dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich[10] oraz dyrektywy 2003/86/WE w sprawie prawa do łączenia rodzin[11], tak by wszystkie formy życia rodzinnego zostały prawnie uznane w krajowych przepisach państw członkowskich;
(ii) Komisja powinna przedłożyć wnioski dotyczące wzajemnego uznawania skutków prawnych wszystkich aktów stanu cywilnego w całej UE w celu ograniczenia dyskryminujących przeszkód prawnych i administracyjnych napotykanych przez obywateli i ich rodziny korzystających ze swobody przepływu;
(iii) Komisja i państwa członkowskie powinny przeanalizować, czy obowiązujące ograniczenia w zakresie zmiany stanu cywilnego i dokumentów tożsamości przez osoby transpłciowe nie szkodzą ich zdolności do korzystania z przysługującego im prawa do swobodnego przepływu;
(iv) państwa członkowskie, które przyjęły przepisy dotyczące związków nieformalnych, zarejestrowanych związków partnerskich lub związków małżeńskich par osób tej samej płci, powinny uznać podobne przepisy przyjęte przez inne państwa członkowskie;
I. Wolność zgromadzeń i wolność wypowiedzi
(i) państwa członkowskie powinny dopilnować, aby zagwarantowane były prawa do wolności wypowiedzi i zgromadzeń, zwłaszcza w odniesieniu do parad równości i podobnych wydarzeń, poprzez dopilnowanie, aby wydarzenia te odbywały się zgodnie z prawem, oraz poprzez zagwarantowanie ich uczestnikom skutecznej ochrony;
(ii) państwa członkowskie powinny powstrzymać się od przyjmowania ustaw, które ograniczają wolność wypowiedzi w odniesieniu do orientacji seksualnej i tożsamości płciowej, oraz dokonać pod tym kątem przeglądu obowiązującego ustawodawstwa;
(iii) Komisja i Rada Unii Europejskiej powinny uznawać, że państwa członkowskie przyjmujące ustawy ograniczające wolność wypowiedzi w odniesieniu do orientacji seksualnej i tożsamości płciowej naruszają wartości stanowiące fundament, na którym zbudowana jest Unia Europejska, oraz instytucje te powinny odpowiednio reagować;
J. Nawoływanie do nienawiści i przestępstwa popełniane z nienawiści
(i) Komisja powinna monitorować i zapewniać państwom członkowskim pomoc w zakresie kwestii specyficznych dla orientacji seksualnej, tożsamości płciowej i ekspresji płciowej podczas wykonywania dyrektywy 2012/29/UE ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw[12], zwłaszcza tych popełnionych z nienawiści lub motywów o charakterze dyskryminacyjnym, które mogłyby być związane z osobistymi cechami charakterystycznymi ofiar;
(ii) Komisja powinna przedstawić wersję przekształconą decyzji ramowej Rady w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych, uwzględniając inne formy przestępstw z nienawiści oraz podżeganie do nienawiści, w tym ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową;
(iii) wraz z odpowiednimi agencjami Komisja powinna ułatwić państwom członkowskim wzajemną wymianę dobrych praktyk dotyczących szkolenia i kształcenia sił policyjnych, służb prokuratury, sędziów i podmiotów wspierających ofiary przestępstw w państwach członkowskich;
(iv) Agencja Praw Podstawowych powinna pomagać państwom członkowskim w usprawnianiu procesu zbierania przez nie porównywalnych danych na temat przestępstw na tle nienawiści homofobicznej i nienawiści związanej z uprzedzeniami transgenderowymi;
(v) państwa członkowskie powinny rejestrować przestępstwa popełniane z nienawiści do osób LGBTI oraz prowadzić w sprawie tych przestępstw dochodzenia, a także przyjąć przepisy karnoprawne zabraniające podżegania do nienawiści ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową;
K. Azyl
(i) wraz z Europejskim Urzędem Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) i odpowiednimi agencjami, oraz w ramach obowiązujących przepisów UE i z uwzględnieniem praktyki sądowej, Komisja powinna włączyć specyficzne kwestie łączące się z orientacją seksualną i tożsamością płciową w proces wdrażania i monitorowania przepisów dotyczących azylu, w tym dyrektywy 2013/32/UE w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej[13] oraz dyrektywy 2011/95/UE w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej[14];
(ii) wraz z odpowiednimi agencjami Komisja i państwa członkowskie powinny zapewnić stosowne szkolenia – w tym szkolenia obecnie istniejące – pracownikom organizacji azylowych, w tym osobom przeprowadzającym rozmowy i tłumaczom ustnym, tak aby byli oni należycie przygotowani do właściwego traktowania kwestii związanych w sposób szczególny z osobami LGBTI;
(iii) wraz z EASO i we współpracy z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych Komisja i państwa członkowskie powinny dopilnować, aby sytuacja prawna i socjalna osób LGBTI w krajach pochodzenia była systematycznie dokumentowana oraz aby takie informacje były udostępniane podmiotom decyzyjnym w kwestiach azylowych jako element systemu informacji o krajach pochodzenia (COI);
L. Rozszerzenie i działanie zewnętrzne
(i) Komisja powinna kontynuować prowadzone przez nią obecnie monitorowanie kwestii związanych z orientacją seksualną i tożsamością płciową w krajach przystępujących do UE;
(ii) Komisja, Europejska Służba Działań Zewnętrznych, Specjalny Przedstawiciel UE ds. Praw Człowieka i państwa członkowskie powinny systematycznie wykorzystywać wytyczne Rady na rzecz promowania i ochrony wszystkich praw człowieka przysługujących osobom LGBTI oraz podtrzymywać jednomyślne stanowisko podczas reagowania na przypadki naruszenia tych praw;
(iii) Komisja i Europejska Służba Działań Zewnętrznych powinny udostępniać Europejskiemu Urzędowi Wsparcia w dziedzinie Azylu i państwom członkowskim informacje uzyskane z delegatur UE na temat sytuacji osób LGBTI w krajach trzecich;
5. podkreśla, że ta kompleksowa polityka musi być realizowana w poszanowaniu kompetencji Unii Europejskiej, jej agencji i państw członkowskich;
6. podkreśla, że należy zachować wolność wyrażania i manifestowania przekonań lub opinii w ramach pluralizmu poglądów, pod warunkiem, że nie nawołują one do nienawiści, przemocy lub dyskryminacji;
o
o o
7. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, rządom i parlamentom państw członkowskich, wszystkim agencjom, o których mowa w niniejszej rezolucji, oraz Radzie Europy.
Or. <Original>{EN}en</Original>
[1] C 241 E z 8.10.2009, s. 68.
[2] Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0222.
[3] Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0500.
[4] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0090.
[5] Są to Austria, Belgia, Chorwacja, Dania, Finlandia, Francja, Włochy, Luksemburg, Malta, Holandia i Szwecja.
[6] Belgia, Chorwacja, Francja, Niemcy, Włochy, Malta, Holandia, Portugalia, Hiszpania i Zjednoczone Królestwo.
[7] OJ L 303, 2.12.2000, p. 16.
[8] Dz.U. L 204 z 26.7.2006, s. 23.
[9] Dz.U. L 373 z 21.12.2004, s. 37.
[10] Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 77.
[11] Dz.U. L 251 z 3.10.2003, s. 12.
[12] Dz.U. L 315 z 14.11.12, s. 57.
[13] Dz.U. L 180 z 29.6.2013, s. 60.
[14] Dz.U. L 337 z 20.12.2011, s. 9.