Aniołowie są obecni od zarania w najstarszej literaturze Kościoła, aż po żywą obecność w życiorysach świętych. Od lat młodzieńczych kontakt ze swoim aniołem stróżem miał św. Ojciec Pio. Św. Mechtylda dostąpiła wizji aniołów stróżów sióstr ze swego zakonu w postaci pięknych dzieci. O anielskim pięknie wspomina także św. Siostra Faustyna Kowalska w swoim „Dzienniczku”.

Kościół o aniołach

Św. Jan Paweł II uważał, że są to stworzenia natury duchowej, posiadające rozum i wolną wolę, ale w stopniu nieporównywalnie doskonalszym niż człowiek. Ojcowie Kościoła uznawali, że zostali oni stworzenie na początku dzieła stworzenia, równocześnie z niebem i ziemią.

Święty Tomasz z Akwinu miał wielkie nabożeństwo do aniołów. „Należy tak powiedzieć: aniołowie jako jestestwa niematerialne istnieją w jakiejś wielkie liczbie, i co do tego górują nad wszelką wielością materialną (…) Widzimy zaś, że ciała niezniszczalne – a są one doskonalsze wśród ciał – górują bodajże bez porównania pod względem wielkości nad ciałami zniszczalnymi; wszak cała sfera, w której panują siły działające i odbierające, jest czymś znikomym liczebnie wobec ciał niebieskich” – pisał o ich liczbie.

Księga Tobiasza mówi o siedmiu archaniołach, wymieniając imiona jedynie trzech: Michała, Gabriela i Rafała. Kościół zabrania używania innych imion, które nie pojawiają się ani w Piśmie Świętym, ani w innych pismach Tradycji.

Poszczególne Sobory Powszechne ugruntowały naukę o aniołach jako o duchach czystych i nieśmiertelnych. Uznani są za posłańców Bożych, mogących porozumiewać się z ludźmi, mających jednak dostęp do znacznie większego poznania Boga od tego dostępnego człowiekowi. Dzięki temu mogą cieszyć się większą wolnością i siłą woli. Ich moc jest nadludzka, nie działają jednak bezpośrednio na ludzki rozum i pragnienia, tak jak czyni to sam Bóg.

Zastępy niebieskie

Aniołowie tworzą zastępy niebieskie, uszeregowane według odpowiedniej hierarchii. Wiedzę tą zawdzięczamy objawieniom Pseudo-Dionizego Areopagity, przekazanych mu przez św. Pawła. Jest ona zorganizowana w trzy zastępy, podzielonej na trzy chóry. Ilość bytów niebieskich jest niepoliczalna.

Pierwsi w hierarchii są Serafini, Cherubini i Trony. Śpiewają oni nieustannie hymn uwielbienia Boga, trwając w wiecznym żarze miłości do Najwyższego. Posiadają sześć par skrzydeł, zakrywających ich twarze i nagość swych nóg. Stoją oni na samych wyżynach świętej hierarchii, oglądając Boga twarzą w twarz.

Kolejny zastęp kontempluje Boga na niższym poziomie. Posiada on wiedzę o Bogu, jego dokonaniach i tajemnicy wcielenia Chrystusa. Cieszą się oni wolnością, niezależnością i męstwem w naśladowaniu boskich cech. Tworzą go Panowania, Moce i Władze.

Ostatni zastęp stanowią aniołowie niższego rzędu, pełniący rolę specjalnych wysłanników, pośredników i zwiastunów. Zwierzchności, archaniołowie i aniołowie otrzymują przywilej pierwotnego poznania Bożych planów i oznajmiania Woli Boga społeczności ludzkiej.

Szczególną rolę w archanielskiej hierarchii odgrywa właśnie trzech archaniołów: Michał, Gabriel i Rafał. Św. Michał jest wodzem wszystkich anielskich zastępów, mającym zwyciężyć wojsko demonów Antychrysta w czasach ostatecznych. Anioł Gabriel zaniósł ludzkości najważniejszą z wiadomości. Maryi, Matce Boga, zwiastował, że narodzi Jezusa Chrystusa, który wybawi człowieka, pokona śmierć i daruje mu życie wieczne. Archanioła Rafała poznajemy w Księdze Tobiasza, gdzie towarzyszy Tobiaszowi, chroniąc go przed demonami i złymi ludźmi, pomagając mu w zdobyciu Sary, jego przyszłej żony, dręczonej przez szatana.

Miriady miriad

W Biblii aniołowie wymieniani są kilkaset razy. Towarzyszą oni powołaniu Abrahama, Mojżesza i właściwie wszystkim najważniejszym wydarzeniom Historii Zbawienia. Działalność patriarchów jest wypełniana w ścisłej współpracy z Aniołami Pańskimi. Także w Nowym Testamencie obecność aniołów rozpoczyna się od zwiastowania narodzin Jana Chrzciciela, aż po nauczanie św. Pawła Apostoła.

Aniołowie oznajmiają ludziom radosną nowinę o narodzeniu Chrystusa, posługują Jezusowi i jako pierwsi są świadkami zmartwychwstania. W Dziejach Apostolskich uwalniają uwięzionych apostołów, rozkazują im, objawiając się nawet poganom.

Istoty niebieskie, nie tylko więc objawiają i objaśniają Wolę Boga, ale także tłumaczą Jego plany i zawiłe fakty ludziom. Mogą także pomagać w bezpośredni sposób ludziom, czego doświadczyli nie tylko apostołowie, lecz także wielu współczesnych świętych.

Mają także bardzo istotną funkcję przekazywania wiedzy. Miłość ku Bogu, modlitwa, kontemplacja, pokora, równowaga ducha, siła woli, szlachetność, odwaga, wzajemny szacunek i braterstwo czy wytrwałość, to z pewnością najważniejsze cechy, których możemy uczyć się od tych istot doskonałych. Pamiętajmy o tym, aby tegoroczne wspomnienie Świętych Archaniołów było owocne także w naszym osobistym życiu duchowym.

 Tomasz Teluk