- To będzie artystyczna uczta - tak wystawę jedynego w polskich zbiorach obrazu Vincenta van Gogha zapowiada w rozmowie z Vatican News - Radiem Watykańskim Piotr Dmitrowicz, dyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Mowa o „Wiejskich chatach pośród drzew" z 1883 roku. Dzieło holenderskiego mistrza będzie można obejrzeć już od 26 kwietnia na wystawie „Van Gogh. Historie jednego obrazu" w muzeum mieszczącym się pod kopułą Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. 

„Polski van Gogh" trafił do Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego za sprawą kolekcji Porczyńskich, w zasobach której pod koniec lat 80. znalazł się niewielki obraz - jak się później okazało - autorstwa Vincenta van Gogha. Kolekcja im. Jana Pawła II jest oddziałem Muzeum, którym kieruje Piotr Dmitrowicz. „Bardzo mocno wątpiono w autentyczność tego dzieła. To wymagało wielu prac. Tu wielki ukłon w stronę Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które sfinansowało te badania i oczywiście znakomitych badaczy z Muzeum Narodowego w Krakowie, którzy wespół z badaczami z Muzeum van Gogha z Amsterdamu przebadali obraz" - wyjaśnia. 

Interdyscyplinarne badania w Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych (LANBOZ) przy Muzeum Narodowym w Krakowie trwały rok. Ustalono, że „Wiejskie chaty pośród drzew" pochodzą z najwcześniejszego okresu twórczości van Gogha, w którym artysta stosował stonowane barwy i skłaniał się ku ciemnym kolorom. Dzieło znacznie różni się od najbardziej znanych, rozświetlonych obrazów mistrza impresjonizmu. 

„To też pewnie stanowi o jego wyjątkowości, kiedy patrzymy na jego wiejski pejzaż, na to światło, na to słońce, gdzieś tam wychodzące być może po deszczu. Wiem też, że van Gogh, mówiąc kolokwialnie, namalował ten obraz za jednym podejściem. Jak mówią badacze, ta kreska jest inna niż ta późniejsza. To wszystko stanowi o jego wyjątkowości, podobnie jak załamania - w lewym górnym rogu obraz ten jest załamany, ponieważ przez jakiś czas leżał gdzieś na strychu, przez kilka lat był nabity na deskę" - tłumaczy Piotr Dmitrowicz. 

Dyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego podkreśla, że van Gogh w placówce poświęconej dwóm wielkim przywódcom duchowym to nie przypadek. „Pokazujemy jak ważna była sztuka w życiu naszych patronów. Opowiadamy o van Goghu, ale nie tylko. O tym też jak sam Jan Paweł II, artysta, aktor, pisarz, poeta, patrzył na sztukę, z jakim zainteresowaniem patrzył na sztukę" - wyjaśnia dyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Rozmówca Vatican News - Radia Watykańskiego przypomina też o liście do artystów, jaki Papież Polak wystosował 4 kwietnia 1999 roku.

„W moim przekonaniu ten list apostolski jest kwintesencją patrzenia na to, czym jest sztuka, skąd się wywodzi, czym jest piękno, jak na nie należy patrzeć. Jak należy łączyć pracę artysty, twórcy, taką trochę mechaniczną - jak pisał św. Jan Paweł II, z tym pięknem duchowym i moralnym. To bardzo ważny element edukacyjny. Jeśli dziś muzea mają pełnić rolę miejsc pamięci, to muszą być też miejscami edukacyjnymi, miejscami, które będą ważne dla młodych. Tak patrzę na tę wystawę i ten obraz" - podkreśla Piotr Dmitrowicz. 

Dyrektor Muzuem Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego jest przekonany, że w liczącej ponad 400 obrazów kolekcji Porczyńskich pojawią się kolejne tego typu odkrycia. „Ta tajemniczość polega na tym, że one nigdy nie były w pełni przebadane. Pan Porczyński przekazał kolekcję na początku lat 90. Archidiecezji Warszawskiej. Część tych obrazów była eksponowana, pokazywana za granicą. Ale nigdy nie sporządzono takiego stricte naukowego inwentarza. Na pewno znajdują się tam bardzo ciekawe dzieła mistrzów czy ich uczniów. Cała ta kolekcja stanowi podstawę do budowania bardzo ciekawej ekspozycji. Na pewno w przyszłości będziemy takie działania podejmować" - mówi Piotr Dmitrowicz. 

Wystawa „Van Gogh. Historie jednego obrazu" w Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego będzie dostępna dla zwiedzających od 26 kwietnia do 8 grudnia. Bilet na wystawę czasową obejmuje też wstęp na wystawę stałą. 

Karol Darmoros - Warszawa

(autor jest pracownikiem Polskiego Radia)