Na czym polega amortyzacja pojazdu?

Amortyzacja to sposób na odzwierciedlenie w księgowości naturalnego procesu utraty wartości środka trwałego, takiego jak np. samochód osobowy. Warto mieć jednak świadomość, że amortyzacji podlegać mogą również inne środki trwałe wykorzystywane w przedsiębiorstwie. W przypadku pojazdu oznacza to  stopniowe wliczanie jego wartości w koszty firmy poprzez regularne odpisy amortyzacyjne.

Aby móc rozpocząć amortyzację, samochód musi spełniać kilka podstawowych warunków. Przede wszystkim musi: 

  • być własnością firmy (lub być w leasingu finansowym), 

  • być kompletny i zdatny do użytku,

  • służyć celom firmowym przez okres dłuższy niż rok. 

Amortyzować można zarówno nowe pojazdy, jak i te, które były wcześniej używane.

Metody amortyzacji – którą wybrać?

Przedsiębiorcy mają do wyboru kilka metod amortyzacji samochodu osobowego. Przepisy podatkowe, konkretnie art. 22 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidują kilka metod amortyzacji samochodu osobowego. Podstawową i najczęściej wybieraną jest metoda liniowa, gdzie roczna stawka amortyzacji wynosi 20%. Oznacza to, że przedsiębiorca może odpisywać jedną piątą wartości początkowej pojazdu rocznie przez okres 5 lat. Dla przykładu, przy samochodzie o wartości 100 000 zł miesięczny odpis amortyzacyjny wyniesie więc 1 666,67 zł (100 000 zł × 20% / 12 miesięcy).

Dla pojazdów użytkowanych w szczególnych warunkach ustawodawca przewidział metodę liniową przyspieszoną. W świetle przepisów jest to możliwe, jeśli samochód jest eksploatowany bardziej intensywnie niż w przeciętnych warunkach lub wymaga szczególnej sprawności technicznej. Wówczas można zastosować podwyższony współczynnik nie większy niż 1,4, co przekłada się to na stawkę 28% rocznie, a okres amortyzacji skraca się do 3 lat i 7 miesięcy. W przypadku wspomnianego samochodu za 100 000 zł miesięczny odpis wzrośnie do 2 333,33 zł.

Istnieje jeszcze jedna, szczególnie korzystna opcja, czyli metoda indywidualna. Jest dostępna dla właścicieli samochodów używanych lub ulepszonych. Zwróć uwagę, że za pojazd używany uznaje się pojazd eksploatowany przez inny podmiot przez co najmniej 6 miesięcy przed zakupem, a w przypadku ulepszeń koszty modernizacji muszą przekroczyć 20% wartości początkowej. Metoda ta pozwala na zastosowanie stawki nawet do 40% rocznie, co przekłada się na okres amortyzacji wynoszący 2,5 roku. Dla naszego przykładowego samochodu miesięczny odpis może wynieść aż 3 333,33 zł.

Jednorazowa amortyzacja pojazdu

W przypadku samochodów o wartości nieprzekraczającej 10 000 złotych (netto dla podatników VAT oraz brutto dla nievatowców, warto skorzystać z kalkulatora brutto netto, aby ustalić prawidłowe wartości) możliwe jest zastosowanie jednorazowej amortyzacji. Cała wartość pojazdu może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu wprowadzenia do ewidencji środków trwałych lub w następnym miesiącu. 

O czym musisz pamiętać? Limity i formalności

Warto pamiętać o limitach w amortyzacji samochodów osobowych. Dla pojazdów spalinowych jest to maksymalnie 150 000 zł, a dla elektrycznych: 225 000 zł. Jeśli wartość samochodu przekracza te kwoty, nadwyżka nie podlega amortyzacji.

Rozpoczynając amortyzację, musisz wprowadzić samochód do ewidencji środków trwałych. W wartości początkowej możesz uwzględnić nie tylko cenę zakupu, ale także koszty transportu i ubezpieczenia czy opłaty rejestracyjne. Odpisy amortyzacyjne rozpoczniesz od następnego miesiąca po wprowadzeniu pojazdu do ewidencji.