Odkrycie?
Nowość ta, która w istocie nie jest nowością, lecz echem starego i znanego teologicznego błędu. Tym razem napisano o tym w izraelskim czasopiśmie Haaretz w artykule Julii Fridman „Archaeologists discover: God's wife?”który w pierwszych swoich słowach definiuje „Izrael jest znany jako miejsce narodzin monoteizmu, ale dowody sugerują, że Izraelici, a później Judejczycy - podobnie jak ich sąsiedzi - czcili panteon bóstw.”

Biblia
Następnie, jakby w poparciu tej tezy, w artykule cytowana jest Księga Powtórzonego Prawa 16:21, co w Biblii Tysiąclecia brzmi „Nie ustawisz aszery z żadnego drzewa koło ołtarza Pana, Boga swego, jaki sobie zbudujesz. Nie postawisz steli, której nienawidzi Pan, Bóg twój.” Ten cytat oczywiście również nie jest nowością. Pismo Święte w wielu (ok. 49) miejscach wymienia słowo „aszera”, zatem trudno budować teorię spiskową o ukrywaniu faktu istnienia takiego kultu. Kultu istniejącego, lecz potępionego.

Na przykład w 2 Księdze Królewskiej, w rozdziale 13,6 jest wspomniane istnienie kultu aszery, jako teologiczny błąd prowadzący do zguby „Jednakże nie odwrócili się od grzechu rodu Jeroboama, do którego ów doprowadził Izraela - trwali w nim. A nawet aszera stała w Samarii.” Również Księga Wyjścia 34,14 wspomina o konieczności niszczenia aszer „Strzeż się zawierania przymierza z mieszkańcami kraju, do którego idziesz, aby się nie stali sidłem pośród was. Natomiast zburzcie ich ołtarze, skruszcie czczone przez nich stele i wyrąbcie aszery.” 1 Księga Królewska wyraźnie wskazuje, że obecność aszery jest powodem klęski „Potem Pan uderzy Izraela i zachwieje nim, jak chwieje się trzcina na wodzie, aż wreszcie wyrwie Izraela z tej pięknej ziemi, którą dał ich przodkom. Później rozsieje ich poza Rzekę za to, że zrobili sobie aszery i pobudzali Pana do gniewu. Opuści On Izraela z powodu grzechów Jeroboama, który sam zgrzeszył i doprowadził do grzechu Izraela” Zatem wspomnienie wyznawania kultu aszery przez błądzących, nie powinno być sensacją, za sensację może to uważać jedynie ktoś nie znający Biblii.

W tłumaczeniach słowo aszera (אשרה) pisane jest raz z małej raz wielką literą gdyż oznacza raz samo bóstwo, innym zaś razem przedmiot kultu, co bywa tożsame. Była bardzo dawno czczonym bóstwem i jej kult funkcjonował w wielu wersjach i pod wieloma imionami, trudno też określić czy pod tym imieniem czczono jedną boginię, czy też jest to suma wielu mitologii o bóstwach żeńskich, niekiedy nazywanych matkami innych bogów. Poganom trudno było sobie wyobrazić, żeby Stwórcą mógł być jeden Bóg, dla tego też, choć monoteizm już był im znany, ciągle mieli chęć powrotu do idei współżycia bóstw jako aktu twórczego świata.

„Odkrycie”
Pogląd, że Aszera była małżonką Boga, miałby pochodzić z dwóch odkryć archeologicznych w Izraelu. Na odkrytych obiektach rzekomo są inskrypcje na których którym „Pan” i „Aszera” zostali wymienieni razem. Pierwszy to napis, który został znaleziony w grobie w miejscowości Khirbet el-Kom, natomiast inny napis został znaleziony w miejscowości Kuntillet Ajrud. 

Trudna droga do monoteizmu

Biblia opisuje nam, że liczne reformy religijne do jakich nawiązywali biblijni prorocy były właśnie niczym innym, jak próbami usunięcia pogańskich praktyk. Choć Biblia mówi, że przeważnie to usuwanie pogańskich wpływów z monoteizmu kończyło się sukcesem, jednakże, nie zawsze do końca kulty te zostawały zniszczone i nieraz do nich powracano. Odnalezienie jednej czy drugiej pamiątki teologicznego błędu, starożytnej herezji, nie świadczy jeszcze o powszechności tego przekonania, czy też tym bardziej o jego prawdziwości. Wiemy, że Biblia wcale nie twierdzi, jakoby starożytni Judejczycy zawsze i w każdym momencie byli monoteistami. W rzeczywistości było to stopniowe, nie bez potknięć, przekonywanie się do tego, że prawda jest w monoteizmie.

To potwierdza monoteizm, a nie mu zaprzecza

Istnienie takiego artefaktu odkrytego przez archeologów nie podważa słuszności monoteizmu, a jedynie, o ile jest prawdziwe, popiera go, uwiarygadniając te podania z historii Narodu Wybranego, na których musiał on dokonywać walki z kultami politeistycznymi. Słownik biblijny portalu Deon określa „Aszery- pale, pnie, słupy drewniane, nieraz rzeźbione, stawiane przez pierwotnych mieszkańców ziemi Kanaan jako symbole bogini Aszery, czczonej wraz z Baalem.” W tym fragmencie Pisma słowo aszera pisane jest małą literą i oznacza przedmiot zakazanego pogańskiego kultu, a nie osobę.    

Przestroga
Jak zwykle przy tego typu „odkryciach” trzeba uważać. Naprawdę wiele artefaktów które ogłaszano jako „odkrycia” prędko znajdowało się na listach „oszustw archeologicznych”. Osobiście jak słyszę o „sensacyjnym odkryciu archeologicznym” zwłaszcza z regionu Ziemi Świętej, to wzmagam czujność, ponieważ może być to komercyjny fałsz od początku do końca.

Maria Patynowska