Jak podkreślają autorki publikacji, Agata Podniesińska i Magdalena Prządka-Leszczyńska, "działania podejmowane przez obywateli Polski na granicach państwowych mają na celu przede wszystkim wsparcie funkcjonariuszy publicznych: Straży Granicznej, Policji oraz Wojska Polskiego w wykonywaniu ich ustawowych zadań".

Poradnik zawiera szczegółowe informacje o tym, jak zgodnie z prawem postępować w przypadku ujawnienia przestępstwa lub wykroczenia na granicy, kiedy możliwe jest obywatelskie ujęcie sprawcy, a także jak dokumentować popełniane czyny zabronione. Ważnym elementem opracowania jest przypomnienie, że obywatele podejmujący interwencję nie mogą podszywać się pod funkcjonariuszy publicznych – takie zachowanie jest przestępstwem określonym w art. 227 Kodeksu karnego.

Oprócz przepisów prawa krajowego, autorki analizują również obowiązujące akty unijne oraz umowy międzynarodowe, w tym polsko-niemiecką umowę o współpracy służb granicznych i policyjnych z 2024 roku. W kontekście tej współpracy przypominają, że "działalność niemieckich służb na terytorium Polski – poza nagłymi sytuacjami zagrażającymi życiu – bez uprzedniego wniosku i zgody władz polskich, jest bezprawna".

Szczególną uwagę poświęcono też sytuacji prawnej infrastruktury granicznej uznanej za obiekty krytyczne. Od 2025 roku obowiązuje zakaz ich fotografowania bez specjalnego zezwolenia – złamanie tego przepisu może skutkować karą aresztu lub grzywny.

Nie mniej istotne są też informacje praktyczne – jak zgłaszać przestępstwa, jakie dane podawać funkcjonariuszom, w jaki sposób rejestrować dowody i jak przygotować się do ewentualnego udziału w postępowaniu sądowym.

W publikacji nie brakuje także głosu społeczników. Jak zaznaczono we wstępie: „Obrońcy granic od początku dostrzegali i swoim działaniem pokazywali, że Polska nie jest krajem, który ma odpowiadać za tworzenie imigrantom ‘drogi do lepszego życia’, a asymilacja w warunkach imigracji o masowej skali nie jest możliwa”.

Inicjatywa obywatelskiej ochrony granic nabiera szczególnego znaczenia w kontekście przywróconej czasowo kontroli na granicach z Niemcami i Litwą, obowiązującej od 7 lipca 2025 r. Jak podkreślono w poradniku – działania podejmowane przez obywateli mogą stanowić realne wsparcie dla państwa, o ile są zgodne z przepisami i proporcjonalne do sytuacji.

Instytut Ordo Iuris deklaruje gotowość bezpłatnego wsparcia prawnego dla każdego obywatela, który w wyniku legalnej obrony granic znajdzie się w sytuacji grożącej odpowiedzialnością karną lub cywilną.

Poradnik „Polacy w obronie granic” to praktyczny przewodnik dla tych, którzy chcą aktywnie wspierać bezpieczeństwo Rzeczypospolitej, nie przekraczając granic prawa. W dobie narastających napięć migracyjnych, publikacja ta może odegrać kluczową rolę w kształtowaniu świadomego obywatelskiego zaangażowania w obronę suwerenności państwa.

Pełny poradnik można pobrać TUTAJ.